انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه
و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی قرآن، فقه و حقوق اسلامی
5
5
2016
09
22
قرآن و مشروعیت جهاد ابتدایی
13
49
FA
محمدجواد
فاضل لنکرانی
استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار
یکی از مباحث مهم تفسیری، فقهی و تاریخی در دین مبین اسلام، بحث «جهاد» است که در کتب فقهی به نام کتاب الجهاد شناخته میشود و فروع بسیار مهمی دارد. در گستره این بحث مهم، بحث «جهاد ابتدایی» یکی از جستارهای پُربحث و چالشبرانگیز در عصر غیبت بهشمار میرود؛ بحثی که فهم نادرست آن باعث شده است برخی آن را دستاویز حمله به دین اسلام قرار دهند و آن را دین جنگ معرفی کنند، درحالیکه طبق نظر اسلام، اصل نه صلح است و نه جنگ، بلکه مسئله به اختلاف موارد گوناگون است؛ باوجوداین، اصل مشروعیت جهاد ابتدایی از مسائل اجماعی اسلامی است که دلایل عقلی و نقلی فراوانی بر اقامه آن وارد شده است.
نوشتار حاضر پس از تبیین اهداف اسلام از برپایی جهاد ابتدایی، به بررسی آیات و نقل و نقد نظر موافقان و مخالفان جهاد ابتدایی دراینباره میپردازد. گفتنی است ادله دیگر همچون اجماع و ضرورت دینی و ادله روایی متعددی دراینباره ارائه شده است، ولی موضوع مقاله پیش رو فقط بررسی ادله قرآنی جهاد ابتدایی میباشد.
جهاد,جهاد دفاعی,جهاد ابتدایی,کتاب الجهاد,صلح و جنگ در اسلام
https://www.sijl.ir/article_134882.html
https://www.sijl.ir/article_134882_e9f1455143598642c727dfb778c6cb22.pdf
انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه
و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی قرآن، فقه و حقوق اسلامی
5
5
2016
09
22
بررسی ادله قرآنی جهاد ابتدایی
51
87
FA
محمد
قائینی
استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و عضو انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه.
تقسیم جهاد مشروع به دو قسم «جهاد دفاعی» و «جهاد ابتدایی» در دانش فقه معروف است؛ همچنین معروف، مشروطبودن وجوب جهاد ابتدایی به حضور معصوم است. در زمان غیبت معصوم برای این نوع جهاد، موضوعی نیست و فقیهانی که این شرط را نپذیرفتهاند، اندکاند. نوشتار پیش رو به آن دسته از ادله قرآنی و روایی که امکان تمسک بدان در این مقام وجود دارد، پرداخته، بهخصوص از گستره دلالت آیات بر جهاد ابتدایی سخن بهمیان آورده است.
برآیند این پژوهش این است که نهتنها آیات بر وجوب جهاد ابتدایی و مشروعیت آن دلالتی ندارد، بلکه دراینمیان آیاتی هست که مشروعیت جهاد ابتدایی را نفی میکند.
جهاد,جهاد ابتدایی,جهاد دفاعی,کفار,اهل کتاب
https://www.sijl.ir/article_134883.html
https://www.sijl.ir/article_134883_97ae1b81dc1ee3c25f0981895ce21c74.pdf
انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه
و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی قرآن، فقه و حقوق اسلامی
5
5
2016
09
22
آیات «جهاد» و اصل «ممنوعیت توسل به زور»؛ همخوانی یا تقابل
89
116
FA
سیدمصطفی ،حسین ،حسین
میرمحمدی،آل کجباف،مهدی هادی
دانشیار دانشگاه مفید قم و عضو انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه (mostafa.mirmohammadi@gmail.com
دانشیار دانشگاه پیام نور تهران (hossein_alekajbaf@yahoo.com).
دانشجوی دکتری دانشگاه پیام نور تهران (hhadi88@gmail.com).
hhadi88@gmail.com
رابطه میان اصل «منع توسل به زور» در حقوق بینالملل معاصر و اصل «جهاد» در فقه بینالملل اسلامی، از مباحث مهم و مناقشهبرانگیزی است که در سالهای اخیر با بروز پدیده مقابله با تروریسم، دوباره قوت گرفته است. نقطه عطف اختلافنظرها در انطباق یا عدم انطباق اصول و قواعد منعکننده توسل به زور، بهعنوان یکی از مهمترین اصول حقوق بینالملل نوین با اصل جهاد بهعنوان راهکنش (تاکتیک) غیر قابل اجتناب در فقه بینالدول اسلامی است. مقاله حاضر با مطالعه و بررسی آموزههای قرآنی جهاد و بررسی آن با اصول و قواعد منع توسل به زور، میکوشد همخوانی این دو اصل مهم را با یکدیگر نشان دهد. این برداشت که آیات جهاد در قرآن تشویقکننده خشونت و تروریسم است، خلاف اصول اساسی و انساندوستانه در تعالیم اسلام میباشد.
اصل جهاد,اصل صلح,حقوق بینالملل,حقوق بینالملل اسلامی,اصل ممنوعیت توسل به زور
https://www.sijl.ir/article_134884.html
https://www.sijl.ir/article_134884_47a5337a83547eacfa6349be0e545c2a.pdf
انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه
و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی قرآن، فقه و حقوق اسلامی
5
5
2016
09
22
گونهشناسی آیات قتال و صلح با کافران و رفع تعارض آنها
117
145
FA
سیدمحمد ،حسین
موسویمقدم،محمدی
استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران/ نویسنده مسئول (sm.mmoqaddam@ut.ac.ir).
دکتری علوم قرآن و حدیث پردیس فارابی دانشگاه تهران و مدرس دانشگاه بینالمللی امام خمینی قزوین (tohid1512@chmail.ir).
tohid1512@chmail.ir
انگاره تعارض در آیات قتال و صلح با کافران، یکی از شبهاتی است که بر آیات قرآن وارد شده است. بر اساس این انگاره، آیاتی که مسلمانان را به قتال با کافران فراخوانده است، با آیاتی که در آنها یا بهطور کلی به صلح فراخوانده، یا به صلح با کفار دعوت کرده است، تعارض دارد. دستهبندی این آیات بیانگر آن است که این آیات تعارضی با یکدیگر ندارند و ظهور انگاره تعارض ناشی از نادیدهگرفتن عوامل متعددی ازجمله شرایط نزول آیه، جزءنگری و نه نگرش نظاممند به قرآن، یا مجموعهای از آیات مرتبط، عدم توجه به سیاق آیات، عدم توجه به اهداف تشریع احکام ازجمله قتال، آشنانبودن با روح تعالیم اسلامی و برداشت نادرست از واژه سلم است. لحاظکردن این گزارهها در فهم آیات، جایی برای تعارض باقی نمیگذارد و بیان میدارد که تحقق قتال با کافران بر مبنای تحقق شرایط آن، هم در ناحیه کفار ـ همچون ثبوت حربیبودن آنها ـ و هم در ناحیه مسلمانان ـ همچون ثبوت آمادگی ازمنظر ایمان و نیز تحکیم پایگاه اسلامی برای قتال ـ است
https://www.sijl.ir/article_134885.html
https://www.sijl.ir/article_134885_8ef74918f49cbae17c84e0391606f8ec.pdf
انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه
و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی قرآن، فقه و حقوق اسلامی
5
5
2016
09
22
قرآن و عملیات استشهادی
145
167
FA
محمدجواد،محمدحسین
اسکندرلو، اکرمی
دانشیار جامعة المصطفی العالمیة (mj-eskandarlo@miu.ac.ir).
دانشجوی دکتری رشته تفسیر تطبیقی جامعة المصطفی العالمیة (hosainakrami@yahoo.com).
hosainakrami@yahoo.com
عملیات استشهادی، ابزاری دفاعی است که برای دفاع از جان، مال، ناموس، دین و سرزمین استفاده میشود، ولی ازآنجاکه دلیل روشنی در کتاب و سنّت بر وجوب یا جواز دفاع درصورت یقین بر کشتهشدن خود نداریم، ممکن است نسبت به مشروعیت چنین عملی تشکیکهایی صورت گیرد؛ بنابراین در پژوهش حاضر، نخست با استفاده از تعریف واژههای جهاد، دفاع و عملیات استشهادی و بهرهگیری ازنظرات فقهی برخی فقها، واژه مذکور از مصادیق دفاع دانسته شده است و سپس آیات مورد استناد در مشروعیت عملیات استشهادی بر پایه نظرات مفسران فریقین، بررسی شده است. درنهایت این نتیجه بهدست آمده است که تعدادی از عمومات قرآنی، یا از راه شمولیت حکم عام آیه یا از راه مفهوم اولویت، بر مشروعیت آن دلالت دارد.
https://www.sijl.ir/article_134886.html
https://www.sijl.ir/article_134886_dcfe73568cfc58e8aad51a95395714b5.pdf
انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه
و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی قرآن، فقه و حقوق اسلامی
5
5
2016
09
22
قرائتهای گوناگون از موضوع جهاد در قرآن
169
205
FA
سیدمهدی
علیزاده موسوی
دکتری علوم سیاسی و سطح چهار حوزه علمیه و عضو هیئت علمی پژوهشکده حج و زیارت (اsmamoosavi@gmail.com).
smamoosavi@gmail.com
درمیان تمامی اموری که گروههای تکفیری برای خود مصادره کردند، هیچیک بهاندازه جهاد اهمیت ندارد؛ زیرا ازیکسو جریانهای تکفیری با کمک قرائت وارونه از جهاد، حملات خود را به مسلمانان توجیه میکنند و ازسوی دیگر اسلام ستیزان، عملکرد تکفیریان را به اسلام و مسلمانان نسبت میدهند و بسترهای اسلام هراسی و اسلام ستیزی را فراهم میکنند. در مدت سه قرن گذشته، قرائتهای وارونه از جهاد، آسیبهای جبران ناپذیری به جهان اسلام وارد کرده، خون بی گناهان بسیاری را بر زمین ریخته است. در تحقیق پیش رو، با نگاهی مقایسهای به جهاد، نخست به نگاه قرآن درباره جهاد و نزاع میان مسلمانان و سپس به قرائتهای گوناگون از این آموزه مقدس اشاره خواهد شد که در دوران معاصر بیشتر شکل گرفته است.
جهاد ابتدایی,جهاد دفاعی,داعش,وهابیت,فقه توحّش.
https://www.sijl.ir/article_134887.html
https://www.sijl.ir/article_134887_cf9c6dc700fdf58151e2a6fd82aa1400.pdf