نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سعید داودی لیمونی

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (saeeddavoodee@gmail.com

چکیده

مجازات مرتد در فقه اسلامی، امری مسلّم است، ولی آیا مجازات مرتد فقط به‌سبب اتخاذ یک عقیده است یا به‌سبب فسادانگیزی، تضعیف جامعه دینی و مقابله با حکومت اسلامی؟ آیا امر قلبی و عقیده‌ای قابل تحمیل و مجازات است؟ این موضوع با عدم اکراه در دین چگونه سازگار است؟
نویسنده درصدد اثبات این نکته است که مجازات مرتد، نه برای داشتن یک عقیده، بلکه برای یک عمل مجرمانه است؛ بنابراین اگر منشأ ارتداد، شبهه علمی باشد ـ نه خواسته‌های نفسانی ـ باید در رفع آن کوشید و تا عناد و لجاجت وی ثابت نشده است، باید از مجازاتش خودداری کرد؛ بنابراین گرچه عقیده، امری قلبی است که قابلیت اکراه و اجبار ندارد، ولی رفتار و عمل مجرمانه امری اختیاری است؛ ازاین‌رو منافاتی میان «عدم اکراه در دین» و مجازات مرتد وجود ندارد. همان‌گونه که جهاد با کفار برای فراهم‌شدن زمینه دعوت و رساندن کلمه حق به مردم است و در این مسیر، طواغیت از سر راه برداشته می‌شوند، ولی دین تحمیل نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

• مرتد
• آزادی عقیده
• لا إکراه فی‌الدین