نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار حقوق دانشگاه فردوسی مشهد/ نویسنده مسئول (seidzadeh@um.ac.ir). دانشآموخته کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه فردوسی مشهد. دانشیار حقوق دانشگاه فردوسی مشهد.
چکیده
< p>«اضطرار» روبهروشدن با خطر یا گرفتارشدن میان محظورین است و نقشی مؤثر در رفع حرج و حل مشکلات فردی و اجتماعی ایفا میکند؛ ازاینرو در قرآن کریم آیاتی به موضوع اضطرار اختصاص یافته است که ازآنجمله میتوان به آیات 173 سوره بقره، 3 سوره مائده، 119 سوره انعام و... اشاره کرد که بهطور مطلق به حلیت اکل محرمات درحالت اضطرار تأکید میکند. گرچه آیات مذکور فقط در جواز خوردن محرمات ظهور دارد، ولی این آیات خصوصیتی در اکل محرمات ندارد و میتوان بهاستناد آن درصورت جمعبودن شرایط، بهصورت مطلق حکم به حلیت هرگونه محرم و محظوری در مقام اضطرار داد. ازسویدیگر بهموجب برخی آیات ازجمله آیات 10 سوره بروج، 58 سوره احزاب و... و روایات متعدد، شکنجه حرام و ممنوع است؛ آیا با تمسک به اطلاق آیات و ادله اضطرار، به جواز شکنجه در موارد اضطرار میتوان حکم داد یا خیر؟
< p>در مقاله حاضر نظرات موجود دراینباره نقد و بررسی شده است. درنهایت میتوان گفت بهلحاظ نظری، اطلاق آیات اضطرار، در بحث شکنجه نیز قابل کاربرد است و ادله مطرح در نفی این اطلاق مانند کرامت انسانی، آزادی و... بهتنهایی برای تقیید اطلاق آیات کفایت نمیکند. همچنین بهنظر میرسد بهلحاظ عملی، شرایط اضطرار درمورد جواز شکنجه جمع نباشد و در عمل نتوان بهدلیل اضطرار، به حلیت شکنجه حکم داد
کلیدواژهها