نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

اهیات علمی دانشگاه قم استادیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشکده حقوق دانشگاه قم و عضو انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه / نویسنده مسئول (r.akrami@qom.ac.ir). دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشکده حقوق دانشگاه قم و عضو انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه (dr_hajidehabadi@yahoo.com).

چکیده

قاعده وجوب دفع منکر متضمن حرمت اقدام به زمینه‌سازی ارتکاب منکر ازسوی دیگران و وجوب اقدام به پیشگیری از ارتکاب منکر به‌وسیله آنها می‌باشد و از جهات گوناگونی با قواعد حرمت اعانت بر إثم و امر به معروف و نهی از منکر تمایز دارد. این قاعده در عداد قواعدی قرار می‌گیرد که می‌تواند چهارچوب سیاست جنایی اسلام در مقابله‌ با بزه و انحراف را روشن سازد. اندیشمندان اسلامی نسبت به قاعده مزبور و حدود و ثغور آن، موضع یکسانی ندارند، ولی بسیاری از ایشان مستند به آیه وقایه، بر اعتبار جریان قاعده در قلمرو خانواده تأکید ورزیده‌اند.
در نوشتار حاضر کوشیده‌ایم ضمن ترسیم مفهوم قاعده، بازتاب آن را در ادبیات فقهی بررسی کرده، با تحلیل آیه وقایه ازمنظر آرای مفسران و فقهای اسلامی، موقعیت آن را در عرصه‌ خانوادگی تحلیل کنیم.