نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• روح الله نجفی

دانشگاه خوارزمیAssistant Professor, Kharazmi University (rnf1981@yahoo.com).

چکیده

فرقه «خوارج» یکی از فرق انحرافی مهم و تأثیرگذار در فرهنگ و تاریخ اسلامی است. شواهد تاریخی نشان می‌دهد جداشدن از جماعت مسلمانان و انزواگزیدن از مردمان، سبب بی‌اعتمادی خوارج به ناقلان اخبار و فاصله‌گرفتن ایشان از میراث روایی عامه مسلمانان شده است. خوارج دراین‌باره از عقلانیتی مخصوص به خود برخوردار شدند و به شیوه‌ای ساختارشکن و جماعت‌گریز، به اجتهاد در فهم آیات قرآن پرداختند. قرآن‌گرایی و سنّت‌گریزی خوارج سبب تکیه ایشان به عموم و اطلاق آیات قرآن و نادیده‌انگاری تخصیص‌ها و تقییدهای مذکور در روایات شد. اِعمال این شیوه در فقه، گاهی به آزادی عمل و سهولت بیشتر و درمواردی به مشقت و خشونت انجامیده است. تحقیق حاضر برآن است تا با عرضه و تحلیل ده نمونه از دیدگاه‌های فقهی خوارج، از قرآن‌گرایی سنّت‌گریزانه در نظام فکری ایشان پرده بردارد.

کلیدواژه‌ها

• خوارج
• قرآن‌گرایی
• انکار سنّت
• دلیل فقهی
• اطلاق و تقیید