نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمدرضا فردوئی، سیدرضا عزتی ، مؤدب

دانش‌آموخته دکتری و مدرس دانشگاه قم/ نویسنده مسئول (1991ezzati@gmail.com). استاد دانشگاه قم (moadab_r113@yahoo.com).

چکیده

موضوع‌شناسی حکم قطع درختان یهود بنی‌نضیر در آیه پنجم سوره حشر، از مسائل چالش‌برانگیز در حوزه فقه و تفسیر است. برخی با استناد به ظاهر آیه یادشده، به طرح شبهه «تأیید ظلم در قرآن» پرداخته‌اند. فقها و مفسران با درک این شبهه، تحلیل‌های گوناگونی دراین‌باره ارائه کرده‌اند. در مقاله حاضر کوشش شده است باروش توصیف و تحلیل محتوا، دیدگاه‌های گوناگون عالمان درمورد قطع درختان یهود بنی‌نضیر بررسی شود. حاصل پژوهش نشان می‌دهد موضوع فقهی در حکم قطع درختان در آیه پنجم سوره حشر، «جهاد با مال» است که عقل و شرع آن را جایز می‌دانند؛ ازاین‌رو تزاحم واقعی در موضوع یادشده، میان ضرورت حفظ مال و ضرورت جهاد برای ذلت فاسقان است و ازآنجاکه جهاد تضمین‌کننده حیات انسانی است، بر حفظ مال مقدم می‌باشد. همچنین تحلیل برخی فقها مبنی بر جواز انجام هرآنچه حفظ اسلام بر آن توقف دارد، مخالف شمول و اطلاق آیات حرمت تعدی و فساد است و پذیرفته نیست.

کلیدواژه‌ها

• قطع درختان بنی‌نضیر
• نقد شبهه ظلم به یهود
• جهاد با مال
• انفال
• قاعده اضطرار