نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمدجواد،محمد ارسطا ،منصوری بروجنی

هدف مقاله حاضر اثبات کرامت برای انسان غیرمسلمان است؛ اگرچه ادله ارائه‌شده در آن به‌طریق اولی برای انسان مسلمان نیز صادق است. دانش‌آموخته دکتری حقوق عمومی پردیس فارابی دانشگاه تهران (m_mansouri@ut.ac.ir). عضو هیئت علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران و عضو انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه / نویسنده مسئول (mjarasta@ut.ac.ir).

چکیده

ازنظر دین اسلام، انسان ـ اعم از مسلمان یا غیرمسلمان ـ دارای کرامتی است که وی را برخوردار از برخی حق‌ها می‌کند. خداوند این کرامت را به همه انسان‌ها اعطا کرده است. اگرچه هر انسانی ممکن است با انتخاب‌های اشتباه خود، از حد انسانیت و شایستگی کرامت اعطایی خداوند متعال خارج شود، ولی  فقط خداوند به تشخیص زوال این کرامت قادر است. حتی استحقاق شدیدترین مجازات‌ها، بر زوال کرامت انسانی و ازمیان‌برنده حق‌های ناشی از آن دلالت نخواهد کرد. در این مقاله شواهد روایی چندی که مؤید کرامت انسان غیرمسلمان در اسلام باشد، بیان شده است. اگر کرامت انسانی به‌عنوان قاعده‌ای فقهی اثبات شود، در فرایندی اجتهادی، مغایرت برخی احکام فقهی یا تفاسیر قرآنی با آن را به سود کرامت انسانی می‌توان حل کرد. این گمان که کرامت انسان در اسلام محدودتر از کرامت انسان در حقوق بشر معاصر است، از مقایسه این کرامت با آرمان‌های حقوق بشر معاصر ـ و نه واقعیت‌های آن ـ برگرفته شده است. به‌نظر می‌رسد اسلام مبنای استوارتری در شناسایی کرامت انسان عرضه می‌کند و این مبنا اتقان بیشتری برای پشتیبانی از حق‌های بشری دارد.