نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (s.mahdavi@isu.ac.ir).
چکیده
اسلام برای تکامل جامعه بشری، نظامی طراحی کرده است که اجزایی به‌هم‌پیوسته و مرتبط دارد؛ به‌گونه‌ای که تمامی ارکان آن تجلی حقیقتی واحدند و هدف یکسانی را دنبال می‌کنند. قرآن کریم این سامانه را با سه زیرنظام تکوینی، ارزشی و فقهی ـ حقوقی عرضه کرده است که با یکدیگر ارتباط دارند و برنامه‌ای جامع و کارا برای اداره زندگی بشر است. ازآنجاکه برخی فقها و علمای اخلاق به تفاوت اساسی در عناصر گزاره‌های اخلاقی و فقهی قرآن قائل‌اند و در مقام عمل، متفاوت برخورد می‌کنند، مقاله حاضر درصدد است ازطریق مقایسه زبانی گزاره‌های اخلاقی و فقهی قرآن کریم و مقایسه و نسبت‌سنجی برخی عناصر متناظر و اصلی آنها، به شباهت‌های این دو نوع از گزاره‌ها در قرآن کریم دست یابد و تبیین کند که آنها باتوجه به ساختار، اهداف و قلمرو، پیوستگى دارند و تجلی حقیقتی واحدند و ثابت کند قرآن کریم سه زیرنظام مذکور را به‌صورت مندمج ارائه و نازل کرده است و همان‌گونه که در مقام ثبوت و در لوح محفوظ دارای حقیقتی واحدند، در مقام اثبات ـ پس از نزول ـ نیز در سبک و سیاقی واحد با ساختاری واحد و هدفی مشترک نازل شده‌اند؛ بنابراین در مقام استنباط، نظام‌سازی و اجرا نباید آنها را منفک کرد و در مقام عمل نیز بدون درنظرگرفتن ارزش‌ها و الزامات اخلاقی، به طرح مسائل فقهی مبادرت ورزید؛ زیرا لطمات بسیاری به جامعه اسلامی وارد می‌سازد
کلیدواژه‌ها
)