نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 هیات علمی دانشگاه قم
2 دانشجوی دکتری جامعه المصطفی العالمیه
چکیده
منظور از حبس، سلب آزادی بزهکار از تصرف و آمدوشد آزادانه است که امروزه باوجود پذیرش آن در زرادخانه کیفری کشورها بهسبب آثار و پیامدهای سوء آن بر استفاده از جایگزینهای زندان تأکید میشود؛ ازجمله این جایگزینها، حبس خانگی است که در آن به مجرم اجازه داده میشود علاوه بر تحمل دوران محکومیتش در محیط خانه فرصت فعالیتهای اقتصادی، تربیتی و اجتماعی را بیابد. این جایگزین افزون بر کمهزینهتربودن و پیامدهای سوء کمتر برای خانواده، فرصت اصلاح و بازپروری بیشتری برای بزهکار فراهم میآورد و از همه مهمتر حق بر آزادی بیشتر و بهتر پاس داشته میشود و نمونهای از سیاست جنایی مشارکتی است. مطالعه منابع اسلامی نشان میدهد در اسلام هرچند بهطور محدود حبس تجویز شده، اما حبس خانگی پذیرفته شده است. البته در کمّ و کیف دلالت گزارههای اثباتگر حبس خانگی بحثهای جدی وجود دارد. مقاله حاضر با روش تحلیلی – توصیفی به کنکاش این موضوع میپردازد تا حبس خانگی را ازمنظر قرآن کریم، روایات و فقه اسلامی بررسی نماید. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که افزون بر امکان استفاده از گزارههای مثبت التعزیر بیدالحاکم، از گزارههای خاص موجود در قرآن کریم و روایات درمورد حبس خانگی در مشروعیت آن میتوان بهره جست؛ هرچند برخی آن را اقدامی پیشگیرانه میدانند. بهنظر میرسد این اقدام دارای ماهیتی دوگانه است. درهرحال باتوجه به محدودیتهایی که نسبت به حقوق مهمی همچون حق بر تربیت و حق بر حریم خصوصی ممکن است ایجاد کند، کاربست آن نیازمند وضع ضوابط ویژهای است.
کلیدواژهها