نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران و عضو انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه
چکیده
بر اساس اصل اولی مستفاد از ادله اولیه ازجمله آیه غیبت، اسرار اشخاص و هرآنچه به حیثیت معنوی و موقعیت فردی و اجتماعی یا حُسن شهرت آنان مربوط باشد، در مقوله حریم اشخاص قرار دارد و علی‌القاعده مصون از تعرض محسوب می‌شود. یکی از مواردی که به‌عنوان استثناء بر این اصل مطرح می‌شود، «اقدام» شخص موضوع حرمت در هتک این حریم و نقش این اقدام در «زوال حیثیت معنوی اقدام‌کننده» است.
اقدام شخص ممکن است در قالب «اراده انشایی» و به‌صورت «اسقاط حق» یا در قالب «اراده مادی» و منتج به «سقوط حق» تظاهر وجودی یابد. مورد نخست در نوشتار دیگری بررسی می‌شود، ولی پرسشی که مطرح می‌شود اینکه اقدام شخص در قالب دوم تا چه اندازه احترام حیثیت معنوی وی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
در پرتو بررسی تحلیلی و استفاده از شیوه اصولی در تحلیل محتوایی اقدام خارجی شخص که ازجمله در قالب نقض آشکار هنجارهای اخلاقی (تجاهر به فسق) محقق می‌شود، «به‌طور نسبی» به «سقوط احترام» حیثیت معنوی اشخاص منجر می‌شود؛ اعم از اینکه از باب خروج تخصصی باشد یا خروج تخصیصی؛ بنابراین در سقوط احترام شخص متجاهر نیز باید عنصر زمانی و مکانی را درنظر گرفت؛ بدین‌ترتیب باید سقوط حق را در محدوده زمانی و مکانی که تجاهر واقع شده است، محدود و مقید کرد و در بقیه زمان‌ها و مکان‌ها بر اساس قاعده احترام عمل می‌شود؛ درهرحال بر اساس آیه 19 سوره نور، نشر داده‌ها و اطلاعات نباید به شیوع زشتی‌ها دامن بزند
کلیدواژه‌ها
)