نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سیدمحمد ،معصومه موسوی مقدم،سادات فرحی

استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران (sm.mmoqaddam@ut.ac.ir). دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه قم/ نویسنده مسئول (sme.farahi@gmail.com).

چکیده

پژوهش حاضر به ترجمه و نقد مقاله «قصاص» در دایرةالمعارف قرآن لیدن می‌پردازد. این مقاله به مباحثی همچون معنای «قصاص»، تناسب میان جرم و مجازات و راه‌های جبران قتل یا نقص عضو پرداخته است. «قصاص» در قرآن کریم و فقه جایگاه خاصی دارد. این واژه در قرآن کریم غالباً به  معنای مقابله به مثل است. برخی قرآن‌پژوهان، اسلام‌پژوهان و حقوقدانان به موضوع «قصاص» انتقاد کرده‌اند؛ زیرا این حکم را با حقوق بشر مغایر می‌دانند و می‌کوشند آن را دستاویزی قرار دهند که دین مبین اسلام را زیرسؤال ببرند، در حالی که به بُعد پیشگیری قصاص از ارتکاب قتل توجه نکرده‌اند. آیه «وَلَکمْ فِی‌الْقِصَاصِ حَیاةٌ» رساترین تعبیر برای بیان بُعد مذکور است که قاتل در صورت توجه به مجازات مقرر از ارتکاب جرم استنکاف می‌کند و در نتیجه حیات مجنیٌ‌علیه و خود وی و در نهایت حیات امت تضمین می‌شود. طرح مباحث یادشده در مورد قصاص بدون توجه به ارتباط آیات و احکام فقهی آن، مهم‌ترین اشکال موجود در مقاله قصاص است که بررسی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

• قصاص
• دیه
• مقابله‌به‌مثل
• عمد
• شبه عمد
• دایرة‌المعارف قرآن لیدن