نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش‌آموخته سطح 3 حوزه علمیه قم/ نویسنده مسئول
2 استاد درس خارج فقه و اصول مشهد و استادیار مرکز تخصصی آخوند خراسانی
3 دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و عضو انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه (hoarasteh@gmail.com
چکیده
امر به معروف و نهی از منکر مهم‌ترین فرمان شارع در حوزه مسئولیت همگانی میان مسلمانان است و از صدر اسلام تاکنون این دو فریضه اساسی نقش بسزایی در پویایی و حرکت جامعه اسلامی به‌سوی آرمان‌ها داشته‌اند. یکی از بایسته‌های پژوهشی در حوزه امر به معروف و نهی از منکر، بررسی این دو فریضه با عناوین همپوشان دیگری مانند دعوت به خیر، اعراض از جاهل و... می‌باشد. در مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن تمرکز بر آیه 199 سوره اعراف «وَ أَعْرِضْ عَنِ‌الْجاهِلِین» و بر اساس دیدگاه مفسران و فقیهان، به بررسی شمول یا عدم شمول مفهوم امر به معروف و نهی از منکر نسبت به تعبیر قرآنی «إعراض از جاهلان» پرداخته شده است. با عنایت به وجود دو رویکرد متفاوت در تحلیل امر به معروف و نهی از منکر، یافته‌های مقاله بیانگر دو نتیجه متفاوت می‌باشد: درصورتی‌که امر به معروف و نهی از منکر در مذاق شارع خطابی باشد، إعراض از جاهلان به‌دلیل اینکه دارای خطاب نیست، از باب امر به معروف و نهی از منکر نخواهد بود، ولی اگر تشریع فریضتین را به‌صورت ملاکی بدانیم، باتوجه به اینکه ملاک شارع از ایجاب امر به معروف و نهی از منکر، ایجاد معروف و انعدام منکر است، این ملاک در إعراض از جاهلان نیز موجود و این مقوله از مراتب فریضتین می‌باشد
کلیدواژه‌ها
)