نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و عضو انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه (sarrami.sayfollah@isca.ac.ir
چکیده
درباره عدل و ظلم در قرآن از دو جنبه جزئی و کلی می‌توان بحث نمود. از جنبه کلی، دو قاعده عدالت و نفی ظلم قابل اشاره‌اند. مفاد قاعده عدالت، اثبات شرعی هر حکمی است که عرف آن را عادلانه می‌داند و مفاد قاعده نفی ظلم، نفی هر حکمی است که عرف آن را ظالمانه می‌داند گرچه که با سندی معتبر اما غیرقطعی ثابت شده است؛ بدین صورت که اصل این حکم و انتساب آن به شرع را نادرست می‌داند. در این مقاله، پس از تقریر ادعای اثبات این دو قاعده، مستند به قرآن، این استناد نقد و ردّ شده است. هم در تکمیل تقریر ادعا و امکان استناد به آیات بیشتر و هم در نقد تفصیلی آن، راه تازه‌ای پیموده شده است. این راه با توضیح دقیق محل بحث که از خلط و انحراف در آن پرهیز می‌دهد، گشوده می‌شود. سپس با نگاه کلی به آیات ظلم و عدل و دسته‌بندی آن استوار می‌گردد تا در دو محور قاعده فقهی عدالت و قاعده فقهی نفی ظلم، در تقریر ادعا و سپس نقد آن، به مقصد برسد.
کلیدواژه‌ها
)