نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 طلبه حوزه علمیه قم

2 عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

3 عضو هیأت علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

کنز به‌مثابه آموزه‌ای قرآنی، در ساحت علم تفسیر ارزیابی می‌شود، ولی افزون‌برآن ضرورت دارد به‌عنوان رفتاری که خداوند متعال در قرآن کریم، ارتکاب آن را سبب عذاب اخروی دانسته است، با رهیافت فقهی نیز مطالعه شود. تحلیل پیوند معنایی کنز با دیگر آموزه‌های اقتصادی قرآن کریم، نقش مؤثری در بازشناسی ماهیت کنز و شکل‌گیری نظام معنایی آن در قلمرو مسائل فقهی دارد.
پژوهش حاضر ضمن بررسی نقادانه‌ دیدگاه‌های گوناگون، با نگاه تحلیلی به آیات و روایات به این جمع‌بندی می‌رسد که کنز با آموزه‌های «انفاق فی سبیل‌الله»، «نفقه»، «اسراف»، «زکات» و «خمس» رابطه معنایی دارد. زمانی که نفقه و خرج‌کردن برای خود و عیال، از آخرین حد مشروع تجاوز کند، اسراف تحقق می‌یابد و با ذخیره‌سازی اموال مازاد بر نفقه مشروع فرد در یک سال، کنز حرام تحقق می‌یابد و برای پرهیز از آن باید این اموال با قصد تقرّب به خدا، در مصارف خیر و طاعت الهی انفاق شود و این انفاق واجب، با زکات و خمس منافاتی ندارد.

کلیدواژه‌ها