نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
پژوهشگر حوزوی و مدرس حوزه و دانشگاه
چکیده
در برخی نصوص شرعی ضابطه مشروعیت «شرط ضمن عقد»، شرطی است که موجب تحلیل حرام و تحریم حلال نباشد. درمورد معنای «شرط محرّم حلال» دیدگاه‌های گوناگونی ازسوی فقها مطرح می‌شود و وجود پیچیدگی‌هایی دراین‌باره باعث صعوبت ارائه تفسیری روشن از شرط محرّم حلال شده است. در مقاله حاضر کوشیده‌ایم باتوجه به ریشه قرآنی این اصطلاح، با تبیین آیات قرآنی که منشأ پیدایش این اصطلاح بوده‌اند و توجه به روایاتی که در مقام تطبیق آیات، به تحریم حلال ناظر بوده‌اند و نیز مقارنه و تطبیق آنها با ادله‌ای که به شرط مخالف کتاب و سنّت ناظر است، معنایی صحیح از تحریم حلال در لسان ادله شرعی ارائه دهیم و سپس دیدگاه‌های مهم مطرح دراین‌باره ازسوی فقها را مورد ارزیابی و نقد قرار دهیم؛ براین‌اساس «شرط مخالف با کتاب و سنّت» و «شرط محلل حرام و محرّم حلال» بر یکدیگر منطبق‌اند و دایره آن مباحات را نیز شامل می‌شود. درحقیقت شرط ترک هر فعل مباحی که پیش از انشای عقد و شرطِ ضمن آن متصف به حلیت باشد، مصداق شرط محرّم حلال است؛ به‌ویژه درمورد انتفاع از نعمت‌ها و مشتهیات حلال
کلیدواژه‌ها
)