نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
ابراهیم موسی زاده، استاد گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران،
چکیده
از مهم‌ترین مبانی بنیادین شناسایی‌شده برای حق‌های انسان، کرامت انسانی است که در نصوص اسلامی و نیز در مقدمه و مواد اولیه اسناد بین‌المللی حقوق بشر تصریح شده است که این شناسایی و تأکید اولیه بیشتر ازجهت اهمیت و اولویتِ این عنصر و همچنین ازجهت اساسی و زیربنایی‌بودن آن برای سایر حق‌هاست. به‌رغم این شناسایی و تأیید و تصریح، تعریف مشخصی از کرامت انسانی ارائه نشده و مبانی نظری و شاخص‌های آن نیز تبیین نشده است؛ بنابراین پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که کرامت انسانی از چه مفهوم و مبانی نظری در موازین اسلامی و اسناد بین‌المللی حقوق بشر برخوردار است؟
مقاله پیش رو با روش توصیفی و تحلیلی مبتنی بر این نتایج مهم است که کرامت ازسویی یکی از مقاصد مهم اسلام و ازسوی‌دیگر از بنیان‌های اصلی حقوق بشر می‌باشد. کرامت انسانی از سنخ امور واقعی است که فعلیت تکریم بنی‌آدم، تمامی افراد آن را شامل و به همه اصناف و اقشار مربوط می‌شود. کرامت نوع انسان ضمن اینکه مبنای اصلی حقوق بشر محسوب می‌شود، موهبتی الهی در خلقت نوع انسان است که این اشتراک، نقطه عزیمت مهمی برای ایجاد تعامل میان حقوق بشر و موازین اسلامی محسوب می‌شود. بااین‌حال به‌دلیل اختلاف در هستی‌شناسی و مبانی نظری، نوع نگرش به آن ازمنظر اسلام و اسناد بین‌المللی در برخی ابعاد متفاوت است؛ به‌گونه‌ای که کرامت انسانی از دیدگاه اسلامی و اسناد بین‌المللی به‌لحاظ هستی‌شناسی، مبانی نظری، منشأ صدور، اقسام، انواع و آثار، ماهیت، قلمرو و گستره متفاوتی دارد.
کلیدواژه‌ها
)